ادیبی از ملک کوهستان تاجیکستان

محمدیار ونجی از ادیبان مردمی کوهستان درواز تاجیکستان است که زندگی اش در نیمۀ دوم عصر نوزدهم میلادی و اول سدۀ بیستم گذشته است. اگرچه تا به امروز آثار ادبی این شاعر گردآوری نشده، میراث او باعث آفریده شدن بسیاری مقالات و مجموعۀ شعرها شده است. در کار گردآوری آثار این ادیب عالمان بسیاری کوشیده اند که در این میان خدمت دانشمندان افغانستان نظررس است. راجع به زندگی این شاعر بااستعداد تا دورۀ شوروی معلوماتی در دست نیست؛ بنابراین، هرکس اندیشۀ خود را در این زمینه بیان کرده که در این مقاله به بخشی از این نظرات اشاره شده است. یکی از آثار مهم ملایار که اخیراً دست نویس آن یافت شده، شرحی است که بر مهم ترین ابیات بیدل دهلوی نوشته است. این بیاض عبارت از ۱۴۱ صفحه است که با خط خوانا ازجانب شاعر انشا شده است. این موضوع به نوبۀ خود ادعای کسانی را که ملایار را بی سواد دانسته اند، باطل می کند. از دیگر عوامل شهرت ملایار در کنار اشعار والا و دلپسندش، بدیهه گویی او در میان طبقات مردم است و این هردو موضوع، یعنی سرودن اشعار والا و بدیهه گویی، شهرتی بی مثالی را نصیب این شاعر کرده است.